Giritli Mahallesi’nde Geçmişten Günümüze Mimari Mucize
Mudanya ilçesindeki Giritli Mahallesi, 1800’lü yüzyılın sonlarındaki büyük yangın sonrasında farklı bir görünüme kavuştu. İtalyan mimar Piçiretu’nun planlarıyla yeniden inşa edilen mahalle, Antik Yunan mimarı Hippodamos’un ızgara planı temel alınarak oluşturuldu ve bugün New York, Los Angeles ve Florida gibi önemli şehirlerin mimarisine benzerlik taşıyor.
Mahalle, dronlar aracılığıyla görüntülendiğinde, denize paralel 3 ana cadde ve bu caddeyi dik olarak kesen dar sokaklardan oluşuyor. 18. yüzyıl İtalyan mimarisinin izlerini taşıyan mahalle, her evin denizi gördüğü eşsiz manzarası ve evlerdeki geometrik tavan süslemeleriyle dikkat çekiyor. Ayrıca, vitraylı pencerelerin önündeki yeşillikler ve ahşap dokusuyla Rum konağının asırlık tarihini günümüze taşıyor.
‘YENİ BİR MİMARİ’
Mudanya Lozan Mübadilleri Derneği Başkanı Hüseyin Türker, yangın sonrası mahalle sakinlerinin, dönemin yetkilileri ile bir araya gelerek çözüm aradıklarını belirtti. Türker, “Mudanya’da Girit Mahallesi büyük bir yangın geçirdi, tüm evler kül oldu. Burada kalan Rumlar ve Müslüman Türkler, mahallenin yeniden inşası için çözüm aradılar. Bu süreçte, İtalyan Şehir Mimarı Piçiretu devreye girerek yeni bir mimari oluşturdu. Bu yeni yapıyla artık her yerden deniz manzarası görmek mümkün” dedi.
‘EVLERİNİN ÖNÜNDE DENİZE GİRERLERDİ’
Mübadele sonrası Girit’ten gelen dedelerinin izlerinin hala hissedildiğini vurgulayan Türker, Giritli Mahallesi’nin mimari yapısının önemine dikkat çekti. “Bu bölgede yapılan kazılarda, buraya yerleşen Rumların izlerine rastlandı. Bu da yangının gerçekliğini gözler önüne seriyor. Ayrıca her sokağın denizle buluşması, yaz aylarında insanların kendi evlerinin önündeki denizde serinlemesine imkan tanıyordu” şeklinde konuştu.
Giritli Mahallesi’ndeki evlerin genellikle tipik Rum mimarisine sahip olduğunu belirten Türker, “Bu evler genellikle giriş katında 1 oda ve mutfak, 2. katta 2 oda, en üst katta ise yatak odaları bulunacak şekilde tasarlandı. Zamanla bazı evler restore edilirken, bazıları yıkıldı. Günümüzde ise mahallede yaklaşık 300 adet irili ufaklı ev bulunmaktadır” dedi.
